De human-(mil)itaire wereld op zijn kop

Wat me nog het meest verbaasd in de discussies zover is het gebrek aan samenwerking met de hulporganisaties. Het zou in mijn ogen zo logisch zijn als de hulporganisaties zoals UNHCR en UNICEF samen werken met andere organisaties die het gebied en de belangrijke mensen kennen, zoals het WWF. We hebben uiteindelijk toch hetzelfde doel voor ogen: zorgen dat de natuurlijke hulpbronnen op een duurzame, verantwoorde manier gebruikt kunnen worden en dat de mensen die hier wonen zich in vrede kunnen ontwikkelen. WWF verlangt niks van deze organisaties; we hebben onze eigen financiele middelen, kantoren, auto's en politieke connecties. Maar het zou in mijn ogen zo veel meer efficient zijn om ons werk op elkaar af te stemmen en daarmee de impact en duurzaamheid te vergroten.

Toen ik mijn collega's ernaar vroeg of we niet konden samenwerken met de ontwikkelingsorganisaties, gaven ze aan dat ze dit verschillende keren hadden geprobeerd, maar dat zodra ze de belangrijke leiders van de hulporganisaties een beetje leerden kennen, deze alweer weg waren, zodat het hele proces van toenadering weer opnieuw moest beginne. Dat deze organisaties projecten van hooguit drie jaar opzetten, die als de hulp weg is, vrijwel direct weer ten onder gaan aan corruptie en slecht beheer. Dat de hulporganisaties zo bezorgd waren over hun 'zichtbaarheid' in het gebied dat ze liever hun belangrijke ontwikkelings-werk niet deelden met andere organisaties in het gebied, om er maar voor te zorgen dat de kleine succesjes die ze hebben helemaal op hun naam komen te staan. Dat de hulporganisaties hier komen met een bepaald mandaat, ingegeven door mensen in hoofdkantoren in landen ver weg, en daar niet van af kunnen wijken om een efficientere aanpak te volgen. Dat zelfs de organisaties die hier moeten zorgen voor vrede, hulp en ontwikkeling, betrokken zijn geweest bij vele corruptie-schandalen en illegale praktijken. Dat de hulporganisaties sowieso niet gebaat zijn bij het oplossen van de onrust, de corruptie en de armoede, want als die zou verdwijnen, zouden de hulporganisaties zelf ook geen werk meer hebben, en de mensen van de hulporganisaties geen goed betaalde baan meer hebben.

Iedereen die de film 'Hotel Rwanda' heeft gezien snapt mijn sentiment van vandaag denk ik wel. Ik begrijp niet hoe 'we, the people of the world' zo'n scherpe scheidslijn kunnen maken tussen mensen en mensen. Ik weiger te geloven dat rijkdom mensen blind en slecht maakt, en samenwerking en empathie jegens de medemens zo kan beinvloeden. En toch is het zo.

Volgens mijn Congolese collega is de enige oplossing voor dit gebied dat er sterke civiele organisaties in de maatschappij komen: NGO's die slecht leiderschap aan de kaak stellen, die illegale praktijken bloot leggen, corruptie bevechten, arme mensen écht proberen te helpen en zorgen dat ontwikkeling langzaam van binnenuit de maatschappij kan plaats vinden. Ik hoop alleen dat die sterke civiele organisaties nog op tijd ten tonele zullen verschijnen om ook de meest onschuldige slachtoffers van alle problemen te redden: de mensapen die vreedzaam in het bos wonen en zich niet bewust zijn van etnische achtergronden, mineralen en geld. Wat dat betreft kunnen de mensen nog wat leren van deze beesten.