Op bezoek bij onze neefjes en nichtjes: gorilla's

Op bezoek bij onze neefjes en nichtjes: gorilla's in het wild!

Vandaag was het zover: oog-in-oog staan met de neefjes en nichtjes van de mensheid! Op bezoek bij een bergorilla-familie in het park. De hoofdranger legt uit wat de regels zijn: we mogen de gorilla's niet aanraken (komen we zo dichtbij?), we moeten de aanwijzingen van de rangers volgen zodat we de gorilla's niet in de weg lopen, we mogen niet eten en drinken bij de gorilla's in de buurt, we mogen maar met maximaal zes bezoekers tegelijk, maximaal een uur lang bij de gorilla's zijn en we moeten mondkapjes dragen om ziekte-overdracht van ons op de gorilla's of van de gorilla's op ons te verkomen. De familie waar mijn groepje bij op bezoek gaat is een grote, maar liefst 34 individuen!

De familie verbleef de dag ervoor op maar een uur lopen, en berggorilla's verplaatsen zich per dag maar 1-2 kilometer, aangezien ze vooral bezig zijn met eten. We hadden dus de hoop dat we maar zo'n drie kwartier tot anderhalf uur hoefden te lopen om ze te ontmoeten. Helaas heeft de familie die dag besloten eens wat harder door te lopen en na dik twee en een half uur zijn we ze nog niet tegen gekomen...maar wel heel wat verse uitwerpselen en half opgegeten vruchten. Ze maken het ons niet makkelijk: we lopen over lianen-bodems met verraderlijke gaten ertussen en moeten steile rotswanden beklimmen om hun paden te volgen. Dan hangt er ineens een harige zwarte vlek in een boom. Mijn hart maakt letterlijk een sprongetje: we hebben ze gevonden!

Ik wist dat ze groot en imposant zouden zijn, maar dit effect had ik niet verwacht: ze zitten overal om ons heen in de bosjes, vallen uit bomen en schieten net voor ons langs over de paadjes. Best schrikken als er ineens zo'n groot zwart dier naar je zit te staren! Na een paar minuten wordt ik wat rustiger en begin in stilte te genieten van deze menselijke dieren. Er zijn kleintjes die vol tumult aan lianen naar beneden glijden, vriendjes die naast elkaar aan takken zitten te knagen en de grote silverback, de macho van de groep, zit in eerste instentie vanuit een bosje argwanend naar ons te kijken. Op een gegeven moment beginnen de rangers nerveus te roepen dat ik naar voren moet lopen...maar ik sta al bijna tegen een gorilla aan die daar zit en voel er niks voor om nog dichterbij te stappen. Dan wijzen ze achter me en duwen me aan de kant: er blijkt een grote mannelijke blackback recht achter me te zitten grommen; ik sta in zijn weg op een paadje wat hij graag wilt nemen. Mijn hart bonkt in mijn keel terwijl ik op een veiligere afstand kijk hoe hij hautain aan me voorbij loopt. Ik ben blij dat die rangers me aan de kant trokken en dat niet aan die grote gorilla over lieten!

In een ander bosje zit een moeder met een klein baby-gorillaatje. Als we net aankomen trekt ze de baby nog naar haar toe, maar als we een tijdje staan te kijken wordt de kleine aap toch wel een beetje nieuwsgierig en kruipt uit het bosje om ons eens goed te bekijken. Hij volgt alles met zijn kleine kraaloogjes en vindt ons minstens zo interessant als dat wij hem vinden. Zodra iemand even vertederd lacht, schrikt hij en kruipt weer terug achter een grote tak. Om daarna er weer moedig achter vandaan te komen om die rare witte apen nog eens wat beter te bekijken.

De sfeer in de groep is bijzonder relaxed. We staan midden tussen de etende, klimmende en spelende gorilla's en hoewel we wel in de gaten gehouden worden, lijkt er geen een bang te zijn of agressief te worden. Dan horen we gesnuif achter ons en we draaien ons verschrikt om. De grote silverback is uit zijn bosje gekomen en komt kijken of zijn familie wel in orde is. Vanaf zo'n anderhalve meter afstand kijkt hij ons een voor een indringend aan. Alsof hij ons op het hart wilt drukken dat dit zijn rijk is. De sfeer is te snijden, en ik merk dat ik de neiging krijg om weg te rennen. Wat een enorm beest, wat een spieren, wat een dominantie; een brok testosteron! Ik ben nog nooit zo bang geweest voor een wild dier! De rangers die bij ons staan fluisteren 'blijf kalm, niet weglopen, niet bewegen!' en dat doen we dus maar. Na een paar minuten ons indringend aangestaard te hebben, besluit de silverback door te lopen. Poeh hee, wat een spannend moment!

De spanning wordt bijna direct weer vertedering als de silverback naar een van zijn vrouwtjes loopt en haar een kusje-gorilla-stijl geeft door met zijn neus en voorhoofd tegen haar hoofd aan te bewegen. Wat onwijs lief is dat! Je ziet dat het vrouwtje de affectie erg fijn vindt; ze knijpt haar ogen samen en geniet. Dan geeft hij nog even een grom tegen een van de andere volwassen mannetjes en ploft neer onder een boom bij een moeder met een baby. Zijn jonge kroost vindt het maar wat leuk dat vader daar ligt en laten zich uit de boom, via lianen, naar beneden vallen om dan over zijn grote rug heen te buitelen en breed lachend om hem heen te rennen. Het doet hem niks, hij legt verveeld zijn hoofd neer en kijkt af en toe alleen nog op om te zien of wij ons nog gedragen. De kleintjes doen hun pa na door op hun borst te trommelen en af en toe eens flink hun tanden te laten zien aan elkaar.

Zo kijken we nog een tijdje naar al dat familie-geluk en dan zit de tijd er al weer op. Jammer, ik had nog wel uren tussen deze zwarte goedaardige dieren willen zitten en willen genieten van hun vriendelijkheid! Op de terugweg kunnen we niet ophouden met aan elkaar vertellen hoe bijzonder dit wel niet was en hoe ze op mensen lijken in hoe ze kijken en hoe ze doen. Ik had zo weer terug gewild om ze nog veel langer te bezoeken, maar de gorilla's moeten natuurlijk voldoende tijd hebben zonder menselijke bezoekers, zodat ze in alle rust hun ding kunnen doen: eten, slapen en spelen. We gaan weer terug naar de mensenwereld, waar we de hele middag en avond weer verder vergaderen met de park-directeur Emmanuel over hoe het WWF het park nog beter kan helpen.

Ik ben nog gemotiveerder; dit soort ervaringen zorgen er voor dat ik me besef waarom we dit allemaal doen! Buiten de belangrijke functies die bossen hebben voor de mens (zoals bijvoorbeeld de opslag van CO2 in het licht van klimaatsverandering), zijn wij als mens verantwoordelijk onze neefjes en nichtjes mensapen, en al die andere dieren en planten die al miljoenen jaren op deze aarde leven, de ruimte te geven om te blijven bestaan. De mensheid heeft de ethische verantwoordelijkheid en verplichting hun huis, het bos, staande te houden en onze behoeften dusdanig te regelen dat ook zij een plekje op deze aarde hebben. De mens zou toch met al zijn kennis, 'hoger bewustzijn' en kunde om zelfs naar de maan te vliegen, in staat moeten zijn om onze medebewoners op deze planeet de ruimte te geven?

Morgen komt deze bijzondere reis ten einde en maken we de lastige reis terug van Goma naar Kigali. Meer nieuws vanuit mijn volgende bestemming: Kameroen!