Het donker-grijze verhaal

Toch maar even een korte technische update. Ik ben onwijs moe, de sfeer onder het WWF-TRAFFIC-IUCN team is niet bepaald vrolijk en er staan nog maar een paar belangrijke dingen op de agenda waarvan de uitkomst zo goed als vast staat, dus we besparen onszelf de moeite van lange technische meetings met delegaties die toch al vast hebben staan wat ze stemmen. CITES is een heel goed instrument om de wereldwijde handel in soorten aan banden te leggen, en dus in één klap een soort wereldwijd te beschermen tegen internationale commerciële exploitatie. Als het CITES-proces werkt. De belangrijke voorstellen die nu op de agenda stonden (b.v. tonijn en koraal), hebben het niet gehaald, en dus zullen we door moeten gaan met acties vanuit ieder individueel land om toch deze soorten de bescherming te geven die nodig is. Ik heb eigenlijk vooral veel zin om terug naar Nederland te gaan en weer te werken aan dingen die wel effect hebben: de bescherming van soorten en hun habitat door WWF projecten…

Anyways, de afloop van het Tijger-verhaal, zonder al te veel in de technische details te gaan, is dat de resolutie van het Verenigd Koninkrijk over betere rapportage op wilde tijgers en betere controle op de nationale handel, in een enorm afgezwakte vorm, na veel discussie, is doorgegaan. Eigenlijk heeft die resolutie nu helemaal niet meer de tanden die wij gehoopt hadden voor de tijger. Het komt er nu op neer dat een beslissing die al tijdens de vorige CITES CoP is genomen (14.69) wel is aangehouden, en dat landen nog steeds geacht worden om een rapport in te dienen bij het secretariaat over de acties die zijn ondernomen om de internationale handel te reguleren. Maar als ze al worden ingediend, worden dat dus rappporten met lang niet zo veel details als dat we wilden. Het pluspunt is wel dat die beslissing van de vorige CoP is blijven staan, het leek er eventjes op dat die ook zou verdwijnen….

Verder is er gister een beslissing gevallen over koraal. Het idee was om de hele familie Corallidae, zo’n 30 soorten, op Appendix 2 van CITES te zetten. Ook al zijn er maar een paar soorten die bedreigd worden door handel, als ze eenmaal geoogst zijn lijken de koraalsoorten erg op elkaar. Het is dus lastig voor de controlerende instanties om ze uit elkaar te houden, vandaar het voorstel de handel in alle bloedkoraal te reguleren. De stemming viel al iets positiever uit dan met tonijn; het was ongeveer 50/50 van delegaties die vóór en tegen stemden. Maar om een voorstel aan te nemen, is er een tweederde meerderheid nodig. Niet genoeg dus.

Vanochtend stond Bushmeat, oftewel vlees van wilde bedreigde dieren, op het programma. Al een paar CoPs geleden is er een speciale CITES Werkgroep opgericht om de handel in het vlees van wilde dieren in Afrika beter te regelen. Ik heb toen ik nog voor de Voedsel- en Landbouw Organisatie (de FAO, een VN organisatie) werkte in Afrika, al veel aan dit onderwerp gewerkt, en coördineer nu ook een project op dit onderwerp vanuit WWF Nederland (zie http://bit.ly/cGIXYN). Ik was dan ook geïnteresseerd in wat er over gezegd zou worden tijdens CITES. De werkgroep wordt eigenlijk geacht een rapport in te dienen bij CITES. We hadden gehoord dat er wel een rapport was, maar uiteindelijk bleken de benodigde handtekeningen van regeringsmensen uit de regio er niet op te staan, en kon het rapport dus ook niet officieel ingediend worden. Sowieso had de werkgroep ook weinig ondernomen; de landen in Afrika hebben vele andere grote zorgen, zoals armoedebestrijding en ontwikkeling van de economie. Geen wonder dat er weinig geld is om iets aan de regulering van handel in wilde dieren te doen. Opmerkelijk was dat de EU en Israel wel aangaven dat het een groot probleem is wat de nodige aandacht verdient. Ze riepen het Secretariaat op om vooral in contact te blijven met andere VN verdragen, de CBD en het CMS. Maar ja, als er geen geld vrij wordt gemaakt voor actie, is zo’n werkgroep natuurlijk ook niet veel meer dan een papieren organisatie. En zo'n samenwerking met andere verdragen is nuttig, als het maar leidt tot acties. TRAFFIC gaf, mede namens WWF en IUCN, wel aan dat er werk wordt verricht aan bushmeat door beschermingsprojecten in landen. De projecten in het veld doen iets aan het probleem van over-exploitatie van wilde bedreigde diersoorten, o.a. door het opzetten van goede beschermde gebieden, bewustwording bij de consument, het inzetten van anti-stroperij brigades en het opleiden van politie- en douane-personeel. Maar het zou toch mooi zijn als er vanuit de hogere regionen van de betreffende landen ook aandacht voor komt, zodat de grootschalige corruptie en de criminaliteit ook echt effectief aangepakt kan worden. CITES kan daar een grote rol in spelen, maar er is dus geen budget voor. Uiteindelijk is het onderwerp wéér doorgeschoven naar de volgende CoP.

In het andere comité (er zijn twee gelijktijdige comités) is vanochtend al over olifanten gesproken. Tanzania en Zambia willen hun olifanten populaties graag op Appendix 2 zetten, zodat ze, onder strikte voorwaarden, ivoor kunnen verkopen. Kenia en wat andere Afrikaanse landen hebben een soort contra-voorstel ingediend, waarin wordt opgeroepen de handel in ivoor voor 18 jaar helemaal stil te leggen. Rond olifanten en handel in ivoor is er iedere CoP een hele discussie. Je hoort sommige mensen hier ook verzuchten waarom er nu weer zoveel aandacht moet zijn voor dit onderwerp (er wordt een hele dag aan gewijd), terwijl er zo veel andere soorten ook echt die grote internationale politieke, en de media-aandacht nodig hebben. Het is nog even de vraag hoe dit nu weer uit gaat pakken, maar ik zal er morgen over bloggen, en ben natuurlijk ook nog steeds aan het twitteren over het laatste nieuws.

Valt er dan helemaal niks positief te melden over de CITES voortgang? Ik ben bang van niet… Mijn collega’s geven aan dat dit een van de meest deprimerende CoPs is die ze ooit mee hebben gemaakt. Ook al blijft de team-spirit hoog, we kunnen zoverre weinig grote successen melden voor de soorten die we proberen te beschermen door het CITES-proces.

Maar zoals ieder verhaal, is het nooit helemaal zwart of wit, maar is alles een bepaalde grijs tint. Doordat de Blauwvin-tonijn nu zo prominent op de CITES agenda stond, moet ICCAT (het orgaan verantwoordelijk voor tonijn-beheer) wel betere acties gaan ondernemen. Doordat de tijgers weer onderwerp van gesprek waren, blijft er internationale druk op China om de nationale handelsstop op tijgerproducten aan te houden. Doordat de ijsbeer werd besproken, kwam het klimaatsverandering-probleem weer eens in het vizier van politici en de media. Doordat er zoveel mariene soorten werden behandeld, werd er een duidelijk signaal gegeven aan de krachtige visserij-lobby, dat de zeeën niet ongezien leeggeroofd kunnen worden. Zonder de grote inzet van organisaties zoals het WWF, TRAFFIC en IUCN, zouden de uitkomsten van zo’n conventie, en de bescherming van de natuur in het algemeen, wel eens heel wat negatiever kunnen zijn.

Het CITES CoP 15-verhaal is absoluut niet positief en wit, maar ook niet zwart, eerder donker-grijs.